طبق موضوع تبصره ۶ بند خ ماده ۲ مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، صادر کننده هر کالا موظف است ارز حاصل از صادرات خود را به روشهای مشروحه در ادامه این مقاله تسلیم نظام ارزی و بانکی کند در غیر این صورت متحمل جریمه و منجر به ضبط کارت بازرگانی خواهد شد.
بر طبق آخرین بخشنامه بانک مرکزی هر صادر کننده غیر نفتی و فولادی موظف است حداقل ۶۰٪ و حداکثر ۹۰٪ ارز حاصل از صادرات خود را به سیستم بانکی برگرداند. لازم به ذکر است برای شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاهی و همچنین فلزات اساسی این مقدار ۱۰۰٪ می‌باشد. به عبارت دیگر هر صادر کننده غیر نفتی می‌بایست قبل از اتمام مهلت سه ماهه از زمان پروانه سبز گمرکی کالای صادراتی ۶۰٪ ارز را به یکی از روشهای رفع تعهد ارزی پیمان سپاری کند. همچنین جهت انتفاع از مشوق‌های مالیاتی می‌بایست بیش از این میزان تا سقف ۹۰٪ را به بانک مرکزی اظهار کند تا بر اساس این میزان ۶۰٪ الی ۹۰٪ از مشوق های مالیاتی بهره‌مند شود. نکته بسیار حائذ اهمیت توجه به این مسئله است که زمان شروع محاسبه از آغاز پروانه سبز گمرکی تا سه ماه پس از آن است و این تعهد بر عهده دارنده کارت بازرگانی می باشد. حتی اگر به هر دلیلی صادر کننده قادر به دریافت وجه حاصله از صادرات نباشد! مانند بلوکه شدن پول، کلاهبرداری خریدار خارجی و … و این نظارت ها بسته به اندازه شرکت سخت تر و سخت تر می‌باشد. ممکن است برای صادر کنندگان عزیز سوال ایجاد شود در مورد تسویه حساب به روش LC چطور؟ باید پاسخ داد هیچ تفاوتی قائل نخواهد بود و از زمان پروانه سبز گمرکی تاجر زمان دارد حداقل ۶۰٪ ارزش گمرکی محموله صادراتی را به چرخه اقتصاد در طی ۹۰ روز برگرداند و در مورد LC بهتر است زمان نقد شدن آن برابر یا پیش از مهلت اتمام رفع تعهد باشد. به عنوان یک صادر کننده می بایست از طریق سامانه جامع تجارت، منوی رفع تعهد ارزی، درصد ارز حاصل از صادرات سررسید شده را مورد پایش قرار داد و پیش از سررسید شدم آن اقدام به رفع تعهد نمود.
۱. فروش به وارد کننده به وسیله سامانه نیما از طریق واسطه گری بانک‌ها و صرافی‌ها
۲. واردات در ازای صادرات خود
۳. معامله بر سر نرخ توافقی با وارد کننده، معمولا در این روش نرخ کمی پایین تر از بازار آزاد و قطعا بیشتر از نرخ سامانه نیما می باشد.
۴. فروش دلار نقد به بانک
۵. بازپرداخت فاینانس و وام‌های خارجی و ارزی. به عنوان مثال تسویه وام از محل صندوق توسعه صادرات
۶. تهاتر کالا به کالا
پر کاربرد ترین یا در کلام دیگر پر تراکنش ترین روش‌ها واردات در ازای صادرات خود، فروش به صادر کننده و در نهایت سامانه نیما می باشد. در گام نخست وارد کننده پس از ثبت سفارش و درخواست صدور گواهی ثبت آماری ( تخصیص ارز ) به یکی از شیوه‌های: نیما، صادرات خود و صادرات غیر باید تامین ارز کند. صادر کننده پس از اخذ پروانه سبز گمرکی از سامانه EPL قابلیت استعلام پیدا میکند. و حالا می‌توان ازین محل رفع تعهد نمود. در روش سامانه نیما فروش ارز به واسطه صرافی یا بانک به وارد کننده از منوی فروش ارز سامانه جامع ایجاد عرضه و در نهایت معامله صورت میپذیرد. در روش معامله توافقی با وارد کننده از طریق منوی معامله ارز پس از درج نرخ توافق شده و ایجاد عرضه و انتخاب طرف معامله صورت میپذیرد. باید دقت داشت مهم‌ترین مشکل در این روش مابه‌التفاوت نرخ نیمایی و بازار آزاد ( نرخ توافقی) را باید صادر کننده پرداخت کند! همچنین این میزان بار تراکنشی برای صادر کننده ایجاد میکند که خود متعاقبا مشکلات مالیاتی را نیز در پیش خواهد داشت. به این روش در بازار اصطلاحا کوتاژ با انتقال ارز می‌گویند.
در مواردی که صادر کننده ارز خود را در ایران از طریق صرافی دریافت کرده و تنها یک کوتاژ جهت رفع تعهد برای او باقی مانده اصطلاحا کوتاژ بدون انتقال ارز باید رفع تعهد کند. برای اطلاع از جزئیات این روش و دریافت مشاوره با شماره پشتیبانی تماس حاصل فرمائید.
سامانه نیما متشکل از ۲ نرخ می‌باشد: نرخ ارز دولتی که مختص گروه کالایی‌های ۱ تا ۲۱ می‌باشد به عبارتی تالار اول و گروه دوم (بازار ثانویه) که با نرخ بالاتری به نسبت تالار اول معامله می‌شود. در روش نیمایی ارز مربوط به همان کوتاژ معامله و رسید سنا مربوط به همان کوتاژ ارائه می‌شود و طبعا همان شماره کوتاژ رفع تعهد خواهد شد. در روش واردات به ازای صادرات هم ازین قائده خارج نیست و در ازای همان کوتاژ واردات صورت میپذیرد.
ابتدا باید از طریق سامانه جامع تجارت منوی مدیریت مصارف ارزی رسید شما و کوتاژ رو درج می‌کنیم. در این روش تاریخ اظهار اسکناس ثبت می‌شود. مشوق‌های مالیاتی به صورت پایان سال مالی محاسبه می‌شود و تجمیعی نخواهد بود.نکته بسیار مهم باید در نظر گرفته شود، اگر زیر مدت مقرر رفع تعهد انجام شود ۱۰٪ تخفیف در میزان کلی رفع تعهد منتفع خواهد شد. در بسیاری از موارد کالاهای صادراتی دارای تفاوت ارزش گمرکی با ارزش به فروش رفته می باشد. در این صورت باید از طریق مکاتبه با دفتر مقررات صنعت مربوطه پیگیری کرد.
اگر از محل واردات موقت جهت پردازش، صادراتی صورت پذیرد ارزش پروانه وارداتی از آن کسر و بابت ارزش مازاد بر مبلغ ورود موقت رفع تعهد ملزم می‌گردد.
۱. در صورت عدم رفع تعهد معادل ۱/۵ درصد جریمه نقدی و اگر ارزش بیشتر از ۳ میلیون یورو باشد مشمول قاچاق سازمان یافته می‌شود.
۲. ماشین آلات پروژه‌های خارج از ایران مشمول رفع تعهد صادراتی نیست.
۳. اگر پرونده صادراتی از صادر کننده به وارد کننده منتقل شود ولی صادر کننده نتواند حواله را انجام دهد، صادر کننده ملزم به تامین ارز می باشد! حتی اگر ۹۰٪ رفع تعهد داشته باشیم ولی با واردکننده مشکلی داشته باشیم دچار محدودیت خواهیم شد.
۵. مرزنشینان و پیله‌وران به شرط داشتن گواهی ثبت آماری تا سقف مشخص شده می‌توانند واردات انجام دهند. در ازای صادرات مازاد باید به یکی از روشهای جاری رفع تعهد کنند.
